Jtro streeft er naar om mensen, ondanks de gebrokenheid, ‘compleet mens’ te laten worden. Niet holistisch of zweverig, maar ‘gewoon’ met hart, hoofd en handen. In hun verlangen, denken, willen en voelen. Over dat laatste een paar handreikingen. Leiders (zeker mannen) weten gemiddeld genomen bar-weinig van emoties, laat staan die van henzelf.
- We onderscheiden grofweg vijf basisemoties, 5 B’s: bang, boos, bedroefd, beschaamd en blij. 80% van je emoties heeft een negatieve lading, tegenover 20% ‘positief’. Daar word je niet vrolijk van … of toch?
- Een gevoel is nog geen emotie. ‘Hoe voel je je? Een stramme nek, een knoop in je buik, zweethanden of een droge strot: je lichaam liegt niet. Maar welke emotie zit erachter, of welke mengelmoes? In geval van angst (‘bang’) gaan je hartslag en spierspanning omhoog, maar een droge mond (slikken) kan ook duiden op onzekerheid (‘bang’). Bij welke gewaarwording hoort welke emotie? Hoe goed ken ik mijn lichaam? ‘Waar’ zitten boosheid en angst in mijn lijf? Buik? Benen?
- Vechten tegen emoties, of emoties ongebreideld de ruimte geven kost óók energie. Je boosheid kwijtraken aan een boksbal? Daar wordt in de literatuur verschillend over gedacht. Soms is het verstandig ‘van de golf af te stappen’ en toeschouwer te worden. Wel is het dan zaak emoties te verwoorden. Kan je dat? Opkroppen leidt tot maagzweren.
- In het paradijs was sprake één emotie: vanzelfsprekende blijdschap. De resterende B’s zijn het gevolg van de zondeval: emoties te midden van gebrokenheid dus. Daarom, mág je wel boos zijn? Is dat wel christelijk? Is angst niet een teken van gebrek aan vertrouwen (en dus zonde)? Larry Crabb (1997) onderscheidt vier soorten emoties:
- aangenaam of onaangenaam en
- constructief of destructief
De aangenaamheid van emoties is een zaak van het vlees. Hoe voel ik mij als gevolg van een bepaalde gebeurtenis? De aard van de gebeurtenis (prettig of onprettig) speelt hierbij een rol. De constructiviteit van emoties, aldus Crabb, hangt samen met mijn innerlijke reactie op een gebeurtenis. Hoe treed ik die tegemoet: wijs of dwaas?
- Een Bijbels voorbeeld lezen we in 1 Kon. 21: 4. Achab voelde boosheid toen Naboth weigerde zijn wijngaard te verkopen; een destructieve emotie. Hij liet niet toe dat die emotie hem tot overtuigend bewustzijn van zijn zelfzucht leidde. Crabb: ‘Emoties kunnen dienen als waarschuwingslichten die ons vertellen eens naar binnen te kijken, of als aanwijzing dat we in onze pogingen om als geschapen beelddragers goed te functioneren op het juiste spoor zijn.’
- Effectief omgaan met emoties betekent drie dingen: (1)voel ze (lichamelijk) (2) evalueer ze (en ga er constructief mee om en (3) uit ze (vanuit een voornemen van liefde)
Over dit laatste valt nog veel meer te zeggen, maar dat is voor een volgende blog. Hopelijk geen teleurstelling voor je, of het moet een constructieve zijn. Want dan zal je actie ondernemen: lees het boek ‘Mensen Begrijpen’ van Larry Crabb. Een regelrechte aanrader.