De opvolger van (ik denk) het meest verkochte management boek ter wereld: ‘De 7 eigenschappen van effectief leiderschap’. De 8e eigenschap suggereert dat Covey er een vergeten was. Onterecht volgens de schrijver, de 7 eigenschappen staan als een huis! De 8e voegt hier een dimensie aan toe. Het gaat om ‘het vinden van uw innerlijk stem en anderen inspireren die van henzelf te ontdekken (…). Deze stem verwoordt de ziel die wil overleven, bloeien en ertoe doen.’ En daar klinkt direct een optimistische toon in door. De innerlijk stem is een mix van vier ‘bollen’: passie, talent, behoefte en geweten. Het voert te ver om deze begrippen allemaal toe te lichten (lees het boek!). Mooi is wat Covey zegt over ‘roeping’: ‘Wie iets doet waar talent voor nodig is en daarvoor passie voelt, als de wereld er een grote behoefte aan heeft en het is iets waarvan het geweten zegt dat het moet gebeuren, dan volgt iemand zijn roeping, dan luistert zo iemand naar zijn innerlijke stem.’ Een stem met een unieke persoonlijke betekenis. In het boek wil Covey ‘een routekaart laten zien waarmee u pijn en frustratie kunt omzetten in voldoening, zingeving en ertoe doen.’ De auteur heeft hierbij een positieve blik op het komende tijdperk, dat hij typeert als ‘het tijdperk van de wijsheid’ (als opvolger van het tijdperk van de informatie/kenniswerker). Hij laat zich -wat mij betreft gelukkig- niet in met platte positief-denken theorieën: ‘Als de kaart niet klopt maakt het niet uit hoe goed u probeert om op de plaats van bestemming te komen. Hoe positief u denkt u zult verdwalen.’
Vervolgens introduceert hij een term die mij geïnspireerd heeft: het paradigma van de complete mens, een vierdimensionaal wezen – met lichaam, hoofd, hart en ziel. Daarin herkennen we een mix van een Bijbels (hart, eenheid) en Grieks (scheiding lichaam en ziel) denken. Sprak de Heere Jezus ook niet over ‘de Heere Uw God liefhebben met geheel uw hart, geheel uw ziel, geheel uw verstand en alle kracht’ (Markus 12: 29)? De vierdeling van Covey komt in de rest van het boek op vele manieren en in vele varianten terug. Knap werk. Zeer consistent, maar soms wat vermoeiend. De tweedeling in het boek is -zoals gezegd: 1) vind je eigen stem, 2) inspireer anderen hun stem ontdekken. ‘Inspireren’ herleidt Covey vanuit het Latijnse begrip ‘inspirare’ tot een andere leven inblazen. Als christen hoop ik dan in het vervolg iets te lezen over Adam die ‘de adem in de neusgaten geblazen kreeg door God’. Maar helaas, Covey heeft profileert zich in het boek wel als ‘christen’ (volgens mij is hij Mormoon?), maar haast zich om hier geen exclusieve claim op te leggen. Het ontwikkelen van de spirituele quotiënt kan volgens Covey op vele manieren. Als christen, boeddhist, hindoe, jood.
En, hij heeft gelijk, mediteren is effectief om te ontspannen en aandachtig te worden, maar is -wat mij betreft- niet neutraal. Uit welk vaatje tappen wij als mens, en als leider? Wat mij betreft een waarschuwing aan mijzelf en andere lezers, die dit boek lezen. Het zijn hapklare brokken, maar daarmee doorslikken niet vanzelfsprekend. Bijbelse meditatie is wat anders dan oosterse meditatie. Het eerste doe je bij je volle verstand en resulteert via een heldere analyse in waarheid, die vervolgens onze intuïtie voedt. Oosterse meditatie is meer bedoeld om ons verstand leeg te maken. Ik ben geen expert op dit vlak, maar mijn vraag is: Waarmee word ik vervuld als ik leeg ben? Met mijzelf? Met het universum? Met God? De psalmdichter zegt: ‘Mijn ziel is immers stil tot God van Hem wacht ik een heilrijk lot.’ Mijn indruk is niet dat dit het doel is van oosterse meditatievormen. Maar ik dwaal af.
Een ander centraal punt in Covey’s visie is: de ruimte tussen stimulus en response. Dat is de ruimte waarin de mens kan kiezen. Larry Crabb (in zijn lezenswaardige boek ‘Mensen begrijpen’) hanteert dit denkbeeld ook. Het wijst ons op onze menselijke verantwoordelijkheid. De vraag is -indachtig Paulus verzuchtingen- of wij in staat zijn het goede te doen of te kiezen? Heeft de mens al niet gekozen? Ik zou meer willen lezen over de gebrokenheid waarin we leven. Covey’s tijdperk van de wijsheid is wat mij betreft het ’tijdperk van de gebrokenheid’. Mensen zijn wat mij betreft ‘gevallen beeldragers’ (begrip van Crabb) en de vraag is of en hoe we kunnen opkrabbelen. Door het vinden van onze innerlijke stem? Ik ben van mening dat er meer nodig is. Niet een stem in ons, maar een stem Buiten ons. En deze notie ontbreekt in Covey’s boek. Dat neemt niet weg dat ik het een bijzonder boek vind dat mij best geïnspireerd heeft, misschien zelfs wel om mijn ”innerlijke stem” te vinden, wat dat ook precies moge zijn. Deze recensie is zeker geen samenvatting. Lees het boek zelf! Lees ook de appendices met een mooi overzicht van verschillen tussen management en leiderschap en een overzicht van leiderschapstheorieën. Zeer waardevol. Benieuwd of er nog een 3e boek komt. Wat mij betreft bekent Covey theologisch kleur en schrijft hij een boek over ‘Leiderschap en de Bijbel’.
